مناجات المریدینمناجات المریدین یا مناجات اهل ارادت، از مناجات‌های پانزده گانه است که از امام سجاد (ع) نقل شده است. وصول به خداوند و تقرب به او، وجود راههای گوناگونی برای وصول به مقصد آخرت و قرب الهی و ویژگی های همسفران شایسته از موضوعات این مناجات است و ایشان احسان خداوند به بندگان مطیع خویش و رحمت و رأفت او در حق غافلان را به عنوان صفات ویژه خداوند بیان می کند. ۱ - منبع دعااین مناجات در صحیفه سجادیه ، بحارالانوار و مفاتیح الجنان [۲]
مفاتیح الجنان، قمی ، شیخ عباس،۱۷۲ ـ ۱۷۱
آمده است و علامه مجلسی زمان قرائت این دعا را روز جمعه تعیین کرده است. ۲ - آموزه‌های دعااز جملات آغازین مناجات مریدین استفاده می‌شود که امام سجاد(ع) در پی وصول به خداوند و تقرب به اوست و در صدد یافتن راهی است که او را به خداوند برساند و برای رسیدن به این مقصود، به دعا و درخواست از خداوند توسل می‌جوید و می‌گوید خدایا، کسی که تو راه را به او ننمایانی در مسیری تنگ، ناهموار و پرفراز و نشیب قرار گرفته و راه به جایی نمی‌برد و از مقصود باز می‌ماند. اما کسی که تو از بین راههای گوناگون نزدیک‌ترین و کم خطر‌ترین راه را به او بنمایانی، در پرتو هدایت و راهنمایی تو راه روشن را می‌یابد و به مقصد می‌رسد و به وضوح حق را از باطل می‌شناسد و فراز و نشیب مسیر هدایت باعث نمی‌گردد که او دچار ابهام، شک و تردید گردد. از فراز اول مناجات به دست می‌آید که راههای گوناگونی برای وصول به مقصد آخرت و قرب الهی وجود دارد و نزدیک‌ترین راه به آن مقصد راه مستقیم است و سایر راه‌ها به اندازه زاویه و قوسی که از راه مستقیم پیدا می‌کنند، از مقصد دور‌تر می‌گردند. امام زین العابدین (ع) در ادامه از خداوند می‌خواهد که همسفرانی شایسته برای ایشان بگمارد که دارای این صفات هستند: با سرعت به سوی قرب الهی حرکت می‌کنند؛ پایداری و استمرار در حرکت دارند؛ اهل عبادت‌های شبانه روزی و اهل خشیت در پیشگاه با عظمت خدا هستند. انسان برای پیمودن راه باید به پیشگامان و پیش آهنگان راه تعالی و تکامل اقتدا کند و آنان را به مثابه بهترین همراهان و رفیقان آن راه برگزیند از این روی حضرت، برجسته‌ترین صفات آنان را بیان کرده است. صفات پیشگامان راه تعالی و تکامل از دیدگاه امام سجاد(ع) عبارتند از: برخورداری از آبشخور کمال و تعالی، برخورداری از محبت خالصانه به خداوند و درک لذت مناجات و نیل به مقاصد عالی. در ادامه ایشان لطف، عنایت، فضل و احسان خداوند به بندگان مطیع و فرمان بردار خویش و رحمت و رأفت او را در حق غافلان به عنون صفات ویژه خداوند بیان می‌کند و در بخش پایانی از خداوند می‌خواهد که او را در سِلک پیشگامان طریق کمال و قرب خویش قرار دهد؛ بلکه منزلت و مقامی فرا‌تر از آنان به وی عنایت کند و بیش از دیگران آن حضرت را به مراتب عالی محبت و عرفان خویش نایل گرداند. آنگاه برای اینکه حال خود نسبت به معشوق و معبود را بیان کند می‌فرماید: «خدایا علاقه و توجه من تنها به تو جلب گشته است و من تنها به تو رغبت دارم.» [۴]
سجاده‌های سلوک، مصباح یزدی، محمد تقی، ج۱، ص ۵۱۴ ـ ۴۵۹
۳ - پانویس
۴ - منابع• مصباح، محمد تقی، سجاده‌های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد(ع)، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ۱۳۹۰. • مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق. • قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، نشر مشعر، قم، ۱۳۸۷ش. رده‌های این صفحه : امام سجاد
|